دعـــــاى عـــــرفــــه
مؤلف گوید:این دعا چون دعاى موقف عرفات و بسیار طولانى بود ذکر ننمودیم و در این روزهاى
چهلوهفتم صحیفه کامله آن حضرت را با خشوع و دلشکستگى بخوان،که دعایى است مشتمل بر تمام مطالب دنیا و آخرت،که
درود خدا بر انشاء کنندهاش باد.از جمله دعاهاى مشهور این روز دعاى حضرت سید الشّهدا علیه السّلام است.بشر و بشیر پسران
غالب اسدى روایت کردهاند،که بعد از ظهر روز عرفه در صحراى عرفات خدمت آن حضرت بودیم،پس با گروهى از
اهل بیت و فرزندان و شیعیان،با نهایت خاکسارى و خشوع،از خیمه خود بیرون آمدند،و در جانب چپ کوه ایستادند،و
روى مبارک خویش را بسوى کعبه نمودند و دستها را برابر صورت برداشتند مانند مسکینى که طعام طلبد،و این دعا را خواندند:
اَلْحَمْدُ لله الَّذى لَیْسَ لِقَضآئِهِ دافِعٌ وَلا لِعَطائِهِ مانِعٌ وَلا کَصُنْعِهِ
صُنْعُ صانِعٍ وَهُوَ الْجَوادُ الْواسِعُ فَطَرَ اَجْناسَ الْبَدائِعِ واَتْقَنَ
بِحِکْمَتِهِ الصَّنائِعَ لا تَخْفى عَلَیْهِ الطَّلایِـعُ وَلا تَضیعُ عِنْدَهُ الْوَدائِعُ
جازى کُلِّ صانِعٍ وَرائِشُ کُلِّ قانعٍ وَراحِمُ کُلِّ ضارِعٍ وَمُنْزِلُ
الْمَنافِعِ وَالْکِتابِ الْجامِعِ بِالنُّورِ السّاطِعِ وَ هُوَ لِلدَّعَواتِ سامِعٌ
وَلِلْکُرُباتِ دافِعٌ وَلِلدَّرَجاتِ رافِعٌ،
خداى را سپاس که براى حکمش برگردانندهاى،و براى بخشش بازدارندهاى و همانند ساختهاى ساخته هیچ سازندهاى نیست،و او
سخاوتمند وسعتبخش است،انواع مخلوقات را پدید آورد،و ساختهها را با حکمتش محکم نمود،طلیعهها بر او پوشیده
نمىماند،و ودیعهها نزد او ضایع نمىشود پاداشدهنده
هر سازنده،و بىنیازکننده هر قناعتگر،و رحمکننده بر هر نالان،و فرو فرستنده سودها،و نازلکننده کتاب جامع
با نور درخشان است،او شنونده دعاها،و دورکننده بلاها،و بالابرنده درجات،
وَلِلْجَبابِرَةِ قامِعٌ فَلا اِلهَ غَیْرُهُ وَلا
شَىْءَ یَعْدِلُهُ وَلَیْسَ کَمِثْلِهِ شَىْءٌ وَهُوَ السَّمیعُ الْبَصیرُاللَّطیفُ الْخَبیرُ
وَهُوَ عَلى کُلِّشَىْءٍ قَدیرٌ اَللّهُمَّ اِنّى اَرْغَبُ إِلَیْکَوَاَشْهَدُ بِالرُّبُوبِیَّةِ لَکَ
مُقِرّاً بِاَنَّکَ رَبّى وَ اِلَیْکَ مَرَدّى اِبْتَدَاْتَنى بِنِعْمَتِکَ قَبْلَ اَنْ اَکُونَ
شَیْئاً مَذْکُورا وَخَلَقْتَنى مِنَ التُّرابِ ثُمَّ اَسْکَنْتَنِى الاَْصْلابَ آمِناً
لِرَیْبِ الْمَنُونِ وَاخْتِلافِ الدُّهُورِ وَالسِّنینَ،
و
کوبنده گردنکشان است،پس معبودى جز او نیست،و چیزى با او برابرى نمىکند،و
چیزى همانندش نیست،و اوست شنوا و
بینا،و لطیف و آگاه،و بر هرچیز تواناست.خدایا به سوى تو رغبت مىنمایم،و به
پروردگارى
تو گواهى مىدهم،اقرارکنندهام که تو پروردگار منى،و بازگشت من به سوى تو
است،وجودم را با نعمتت آغاز کردى پیش
از انکه موجودى قابل ذکر باشم،و مرا از خاک پدید آوردى،سپس در میان صلبها
جایم دادى،درحالىکه از حوادث زمانه و رفتوآمد روزگار و سالها،
فَلَمْ اَزَلْ ظاعِناً مِنْ
صُلْبٍ اِلى رَحِمٍ فى تَقادُمٍ مِنَ الاَْیّامِ الْماضِیَةِ وَالْقُرُونِ الْخالِیَةِ لَمْ
تُخْرِجْنى لِرَاْفَتِکَ بى وَلُطْفِکَ لى وَاِحْسانِکَ اِلَىَّ فى دَوْلَةِ اَئِمَّةِ
الْکُفْرِ الَّذینَ نَقَضُوا عَهْدَکَ وَکَذَّبُوا رُسُلَکَلکِنَّکَ اَخْرَجْتَنى لِلَّذى
سَبَقَلى مِنَ الْهُدَى الَّذى لَهُ یَسَّرْتَنى وَفیهِ اَنْشَاءْتَنى وَمِنْ قَبْلِ ذلِکَ
رَؤُفْتَ بى بِجَمیلِ صُنْعِکَ وَسَوابِـغِ نِعَمِکَ فابْتَدَعْتَ خَلْقى مِنْ مَنِىٍّ
یُمْنى وَاَسْکَنْتَنى فى ظُلُماتٍ ثَلاثٍ بَیْنَ لَحْمٍ وَدَمٍ وَجِلْدٍ،
ایمنى بخشیدى همواره
کوچکننده بودم از صلبى به رحمى،درگذشته از
ایام و قرنهاى پیشین،از باب رأفت و لطف و احسانى که به من داشتى،
مرا در حکومت پیشوایان کفر،آنانکه پیمانت را شکستند،و پیامبرانت را تکذیب
کردند،به دنیا نیاوردى،ولى زمانى
به دنیا آوردى به خاطر آنچه در علمت برایم رقم خورده بود و آن عبارت بود از
هدایتى که مرا براى پذیرفتن آن آماده ساختى،و در عرصه گاهش نشود و نمایم
دادى،و پیش از آن هم با رفتار زیبایت،و نعمتهاى کاملت بر من مهر ورزیدى،در
نتیجه وجودم را پدید آوردى از نطفه ریخته
شده و در تاریکیهاى سهگانه میان گوشت و خون و پوست جایم دادى،
لَمْ
تُشْهِدْنى خَلْقى وَلَمْ تَجْعَلْ اِلَىَّ شَیْئاً مِنْ اَمْرى ثُمَّ اَخْرَجْتَنى لِلَّذى
سَبَقَ لى مِنَ الْهُدى اِلَى الدُّنْیا تآمّاً سَوِیّاً وَحَفِظْتَنى فِى الْمَهْدِ طِفْلاً
صَبِیّاً وَرَزَقْتَنى مِنَ الْغِذآءِ لَبَناً مَرِیّاً وَعَطَفْتَ عَلَىَّ قُلُوبَ
الْحَواضِنِ وَکَفَّلْتَنى الاُْمَّهاتِ الرَّواحِمَ وَکَلاَْتَنى مِنْ طَوارِقِ الْجآنِّ
وَسَلَّمْتَنى مِنَ الزِّیادَةِ وَالنُّقْصانِفَتَعالَیْتَ یا رَحیمُ یا رَحْمنُ حتّى
اِذَا اسْتَهْلَلْتُ ناطِقاً بِالْکَلامِ،
و مرا در آفرینش وجودم گواه نگرفتى،
و چیزى از کار خلقتم را به من واگذار ننمودى،سپس براى آنچه در علمت از هدایتم گذشته بود مرا کامل میانه به دنیا
آوردى،و در حال کودکى و خردسالى در میان گهواره محافظت نمودى،و از بین غذاها شیر گوارا نصیبم کردى،و دل دایهها
را بر من مهربان نمودى،و مادران پرمهر را به پرستارىام گماشتى،و از آسیبهاى پریان نگهدارى فرمودى،و
از زیادى و کمى سالمم داشتى،پس تو برترى اى مهربان،اى بخشنده،تا آنگاه که آغاز به سخن
کردم.
اَتْمَمْتَ عَلَىَّ سَوابغَ الاِْ نْعامِ وَرَبَّیْتَنى
زایِداً فى کُلِّ عامٍ حَتّى إ ذَا اکْتَمَلَتْ فِطْرَتى وَاعْتَدَلَتْ مِرَّتى اَوْجَبْتَ
عَلَىَّ حُجَتَّکَ بِاَنْ اَلْهَمْتَنى مَعْرِفَتَکَ وَرَوَّعْتَنى بِعَجائِبِ حِکْمَتِکَ
وَاَیْقَظْتَنى لِما ذَرَاْتَ فى سَمآئِکَوَاَرْضِکَ مِنْ بَدائِعِ خَلْقِکَ
وَنَبَّهْتَنى لِشُکْرِکَ وَذِکْرِکَ وَاَوجَبْتَ عَلَىَّ طاعَتَکَ وَعِبادَتَکَ
وَفَهَّمْتَنى ما جاَّءَتْ بِهِ رُسُلُکَ وَیَسَّرْتَ لى تَقَبُّلَ مَرْضاتِکَ وَمَنَنْتَ
عَلَىَّ فى جَمیعِ ذلِکَ بِعَونِکَ وَلُطْفِکَ ثُمَّ اِذْ خَلَقْتَنى مِنْ خَیْرِ الثَّرى،
نعمتهاى کاملت را بر من
تمام کردى،و مرا در هر سال با افزوده شدن به وجودم پرورش دادى،تا آفرینشم
کامل
شد،و تاب و توانم معتدل گشت،حجّت را بر من واجب نمودى،چنانکه معرفتت را به
من الهام فرمودى
و با شگفتیهاى حکمتت به هراسم افکندى،و به آنچه در آسمان و زمینت از پدیده
هاى خلقت پدید آوردى بیدارم نمودى،به سپاسگذارى و یادت آگاهىام دادى،و
طاعت و عبادتت را بر من واجب نمودى،و
آنچه را پیامبرانت آوردند به من فهماندى،و پذیرفتن خشنودىات را بر من آسان
کردى،و در تمام این امور به
یارى و لطفت بر من منّت نهادى،سپس وقتى که مرا از بهترین خاک آفریدى،
لَمْ تَرْضَ لى یا اِلهى نِعْمَةً دُونَ اُخرى وَرَزَقْتَنى مِنْ اَنواعِ الْمَعاشِ
وَصُنُوفِ الرِّیاشِ بِمَنِّکَ الْعَظیمِ الاَْعْظَمِ عَلَىَّ وَاِحْسانِکَ الْقَدیمِ
اِلَىَّ حَتّى اِذا اَتْمَمْتَ عَلَىَّ جَمیعَ النِّعَمِ وَصَرَفْتَ عَنّى کُلَّ النِّقَمِ
لَمْ یَمْنَعْکَ جَهْلى وَجُرْاءَتى عَلَیْکَ اَنْ دَلَلْتَنى اِلى ما یُقَرِّبُنى
اِلَیْکَ وَوَفَّقْتَنى لِما یُزْلِفُنى لَدَیْکَ فَاِنْ دَعَوْتُکَ اَجَبْتَنى وَاِنْ سَئَلْتُکَ
اَعْطَیْتَنى وَاِنْ اَطَعْتُکَ شَکَرْتَنى وَاِنْ شَکَرْتُکَ زِدْتَنى،
برایم نپسندیدى اى معبود من نعمتى
را بدون نعمتى دیگر،و از انواع وسایل زندگى،و اقسام بهرهها نصیب من فرمودى،و این بخاطر نعمتبخشى
بزرگ و بزرگتر و احسان دیرینهات بر من بود،تا جایى که همه نعمتها را بر من کامل نمودى،و تمام بلاها را
از من بازگرداندى،نادانى و گستاخىام بر تو،بازت نداشت،از این که مرا به آنچه به تو نزدیک مىکند راهنمایى کردى،
و به آنچه مرا به پیشگاهت مقرّب مىنماید توفیق دادى،پس اگر بخوانمت،اجابتم نمایى،و اگر از تو درخواست نمایم،عطایم کنى،و اگر اطاعتت
کنم قدردانى فرمایى،و اگر به شکرت برخیزم بر نعمتم بیفزایى،
کُلُّ ذلِکَ
اِکْمالٌ لاَِنْعُمِکَ عَلَىَّ وَاِحْسانِکَ اِلَىَّ فَسُبْحانَکَ سُبْحانَکَ مِنْ مُبْدِئٍ
مُعیدٍ حَمیدٍ مَجیدٍ تَقَدَّسَتْ اَسْمآؤُکَ وَعَظُمَتْ الاَّؤُکَ فَاءَىَُّ نِعَمِکَ ی ا
اِلهى اُحْصى عَدَداً وَذِکْراً اءَمْ اَىُّ عَطـایاکَ اءَقُومُ بِها شُکْراً وَهِىَ یا
رَبِّ اَکْثَرُ مِنْ اَنْ یُحْصِیَهَا الْعآدّوُنَ اءَوْ یَبْلُغَ عِلْماً بِهَا الْحافِظُونَ ثُمَّ
ما صَرَفْتَ وَدَرَاءْتَ عَنّى اَللّهُمَّ مِنَ الضُرِّ وَالضَّرّآءِ اءَکْثَرُ مِمّا ظَهَرَ لى
مِنَ الْعافِیَةِ وَالسَّرّآءِ وَاَنـَا اَشْهَدُ یا اِلهى بِحَقیقَةِ ایمانى،
همه اینها کامل کردن نعمتهایت بر من و احسانت به سوى
من است،پس منزّهى تو،منزّهى تو،که آفرینندهاى،و بازگردانندهاى،و ستودهاى و بزرگوارى،نامهایت مقدس است،و نعمتهایت بزرگ،خدایا
کدامیک از نعمتهایت را به شماره آورم و یاد کنم،یا براى کدمیک از عطاهایت به سپاسگذارى برخیزم درحالىکه پروردگارا،
بیش از آن است که شمارهگران برشمارند،یا اینکه یاد دارندگان در دانش به آنها برسند،آنگاه اى خدا،آنچه از بدحالى و پریشانى
از من بازگرداندى و دور کردى،از آنچه از سلامتى کامل و خوشحالى برایم نمایان شد،بیشتر است،معبودا،من گواهیى
مىدهم به حقیقت ایمانم،
وَعَقْدِ
عَزَماتِ یَقینى وَخالِصِ صَریحِ تَوْحیدى وَباطِنِ مَکْنُونِ ضَمیرى
وَعَلائِقِ مَجارى نُورِ بَصَرى وَاَساریرِ صَفْحَةِ جَبینى وَخُرْقِ
مَسارِبِ نَفْسى وَخَذاریفِ مارِنِ عِرْنینى وَمَسارِبِ سِماخِ سَمْعى
وَما ضُمَّتْ وَاَطْبَقَتْ عَلَیْهِ شَفَتاىَ وَحَرَکاتِ لَفْظِ لِسانى وَمَغْرَزِ
حَنَکِ فَمى وَفَکّى،
و باور تصمیمات یقینم،و یکتاپرستى بىشائبه صریحم و درون پوشیده نهادم،و آویزههاى راههاى نور چششم،و چینهاى صفحه پیشانىام،و
روزنههاى راههاى نفسم،و پرّههاى نرمه تیغه بینىام،و حفرههاى پرده شنوایىام،و آنچه که ضمیمه
شده و بر ان بر هم نهاده دو لبم،و حرکتهاى سخن زبانم،و جاى فرو رفتگى سقف دهان و آروارهام،و محل
روییدن دندانهایم،
وَمَنابِتِ اَضْراسى وَمَساغِ مَطْعَمى وَمَشْرَبى
وَحِمالَةِ اُمِّ رَاءْسى وَبُلُوعِ فارِغِ حَباَّئِلِ عُنُقى وَمَا اشْتَمَلَ عَلیْهِ تامُورُ
صَدْرى وَحمائِلِ حَبْلِ وَتینى وَنِیاطِ حِجابِ قَلْبى وَاءَفْلاذِ حَواشى
کَبِدى وَما حَوَتْهُ شَراسیفُ اَضْلاعى وَحِقاقُ مَفاصِلى وَقَبضُ
عَوامِلى وَاَطرافُِ اَنامِلى وَلَحْمى وَدَمى وَشَعْرى وَبَشَرى
وَعَصَبى وَقَصَبى وَعِظامى وَمُخّى وَعُرُوقى وَجَمیعُِ جَوارِحى وَمَا
انْتَسَجَ عَلى ذلِکَ اَیّامَ رِضاعى وَما اَقلَّتِ الاَْرْضُ مِنّى وَنَوْمى
وَیَقَظَتى وَسُکُونى وَحَرَکاتِ رُکُوعى وَسُجُودى ،
و جاى گوارایى خوراک و آشامیدنىام،و بار بر مغز سرم
و رسایى رگهایى طولانى گردنم،و آنچه را قفسه سینهام در برگرفته،و بندهاى
پى شاهرگم،و آویختههاى پرده دلم،و قطعات کنارههاى کبدم،و آنچه را در برگرفته غضروفهاى
دندههایم،و جایگاههاى مفاصلم،و پیوستگى پاهایم،و اطراف انگشتانم،و گوشتم،و خونم،
و مویم،و پوستم،و عصبم،و نایم،و استخوانم،و مغزم،و رگهایم7و تمام اعضایم،
و آنچه در ایام شیرخوارگى بر آنها بافته شد،و آنچه زمین از سنگینى من برداشته،و خوابم و بیدارىام و
سکونم،و حرکات رکوع و سجودم،
ادامه مطلب ...
